Victorinox Soldier - kompendium.

[kosma]

0.5 Wstęp
   Kilka słów zanim zacznę. Ten tekst to wynik mojego zainteresowania Soldierami i masy wiedzy, którą można znaleźć w internecie zaczynając od stron amerykańskich kończąc na rosyjskich.  To co przeczytacie to bardziej zebranie przeze mnie całej dostępnej wiedzy do kupy, niż mój tekst. Jako że nie mam (i nigdy mieć nie będę) wszystkich wariantów tego noża, to zdecydowana większość fotek jest kradziona, jeśli uda mi się zdobyć kolejne Soldiery będę zamieniał zdjęcia na swoje. GORĄCA PROŚBA: jeśli znajdziesz w tekście błędy, albo posiadasz informację na temat danego modelu które nie są zawarte w tym opracowaniu – napisz, uzupełnimy tekst, wstawimy jakieś dodatkowe foty czy cokolwiek innego !

1. Soldier Model 1890

Od tego wszystko się zaczęło, klasyk klasyków, pierwszy nóż Carla Elsenera dla armii szwajcarskiej produkowany w latach 1891-1900.

Kilka suchych danych:

Długość: 100mm
Waga: 144 g
Długość ostrza: 71mm
Okładziny: czarny dąb

Narzędzia:

Duże ostrze
Otwieracz do konserw
Szpikulec
Śrubokręt (bez ostrej krawędzi z boku, służącej do ściągania izolacji)

Bicie: ELSENER SCHWYZ,  z drugiej strony brak daty (tą zaczęto wybijać w następnym modelu (1908) od 1920 roku).

Warto też wspomnieć o znaku jakości (znak odbioru technicznego) – małym krzyżu szwajcarskim wybijanym na okładzinie  (w późniejszym czasie zastąpiony przez dwie litery W-K – Waffen Kontrol, w jeszcze późniejszych modelach WK+ - będzie o tym dalej)

Ciekawostka: nóż dla armii szwajcarskiej wyprodukowany przez Niemców. Konkretniej firmę Wester & Co z Solingen która w październiku 1891 roku dostarczyła armii 15000 tysięcy sztuk tego scyzoryka.

Ciekawostka: Z okazji 125 lecia istnienia, Victorinox wypuścił replikę modelu 1890. Ma on okładki  zrobione z hebanu, każdy ze scyzoryków jest numerowany (numer na linerze za szpikulcem) oraz posiada certyfikat autentyczności. Wypuszczono IV serie tego modelu, każda po 1884 sztuki. Seria dla Stanów Zjednoczonych ma numer IV. Scyzoryki są sprzedawane w eleganckich czarnych, drewnianych (najprawdopodobniej) pudełkach na dwa zatrzaski. Dla zainteresowanych – wciąż można je kupić – cena wynosi około 500 dolarów, chodź można je dostać taniej.

2.Soldier Model 1901

Jest to w zasadzie lekka modyfikacja modelu 1890 produkowana w latach 1901-1907 – drewno zmieniono na czerwone  tworzywo sztuczne, poza tym, wedle mojej wiedzy – bez zmian.

3. Soldier Model 1908

Model produkowany w latach 1908-1950, w stosunku do poprzednika zaszły tu nieco większe zmiany, chodź nie możemy mówić o rewolucji – raczej ewolucji. Długość złożonego scyzoryka to nadal 100mm, waga, za sprawą zastosowania okładzin z tworzywa sztucznego, spadła do 126g (nie wiem ile ważył model 1901). Zmienił się profil głowni – na to co dziś nazywali byśmy clip pointem.

Modele z lat 1908-1920 nie miały (podobnie jak poprzednie modele) bicia daty. Większość następnych roczników posiadała ją w dwu liczbowej formie np. 37 dla roku 1937. Były jednak wyjątki, o tym zaraz.

Model 1908 bez bicia:

Model 1908 z biciem daty:

W tym modelu mamy do czynienia z dwoma znakami kontroli jakości (znak odbioru technicznego)– krzyżem(jak w poprzednich modelach), później w roku 1915 wprowadzono znak W-K (Waffen Kontrol).

Krzyż:

Znak WK:

Bicie ,,P" - są to prywatne – czytaj nie przydziałowe – noże które każdy z żołnierzy mógł sobie kupić, nadużywać, popsuć. Żołnierze dostawali również noże od np. członków swoich rodzin, ryli wtedy np. na okładzinach swe inicjały, bądź literkę ,,P" tak by było wiadomo iż jest to ich prywatny nóż. Całe to P-zamieszenie wynika najprawdopodobniej z tego iż na nóż przydziałowy trzeba było najzwyczajniej w świecie uważać. Noże z oznaczeniem P były też dostępne dla cywili, zaczęto je sprzedawać w 1916 roku.
Inne bicia, modelu 1908 z lat 1940-1950, według opracowania ze strony (http://popgun.ru/viewtopic.php?f=36&t=254839):

Standardowe bicie: Elsener Schwyz, 24

Bicie Victor Inox, 40P:

Bicie Victoria Switzerland, bez daty:

Bicie Victorinox Switzerland Stainless, P

Na koniec zdjęcie które wywołuje u mnie ślinotok. Od góry: dwa modele 1908, 1901 oraz 1890.

   4. Soldier Model 51

Kolejna wersja Soldiera produkowana w latach 1951-1960. Powrócono do kształtu ostrza które znamy z modelu 1890. Model 51 jest pierwszym Soldierem w którym użyto stali nierdzewnej, mimo że Victorinox stosował ją w innych modelach już od 1926 roku. Do śrubokrętu dodano z boku ostrą krawędź do zdejmowania izolacji.

Na górze śrubokręt z modelu 1908, na dole nowy z modelu 51.

Kilka suchych danych:
Długość: 93mm
Waga: 90g
Długość ostrza: 68mm, 62mm krawędzi tnącej
Okładziny: tworzywo sztuczne

Model 51 posiadał kilka wariantów. W latach 1951-1954 wyglądał jak na zdjęciu powyżej. W roku 1954 zmieniono ostatni nit, wzmacniając go. W roku 1957 zmieniono bicie z ELSENER SCHWYZ na ELSENER SCHWYZ VICTORIA. W tym, tak samo jak w modelach poprzednich, występowały egzemplarze z biciem ,,P".

Minimalne różnice w kształcie śrubokrętu na górze rocznik 54 na dole 59.

Podobnie jak w wypadku modelu 1908, i w tym przypadku  w rosyjskim opracowaniu możemy znaleźć zdjęcia niestandardowych bić (http://popgun.ru/viewtopic.php?f=36&t=254839 ) , tak samo ja wcześniej dotyczy to wersji ,,P".

W modelu 51 wprowadzono dziurkę która miała swoje konkretne "żołnierskie" zastosowanie. "Oczko pozwala na zawieszenie noża na sznurku i używania go jako pionu odważnikowego do obliczania odległości strzału granatami nasadkowymi za pomocą karabinu FASS 57" (Informacja i tłumaczenie z francuskiego - Klej91)

Ciekawostka: w 1957 roku firma Wenger zmieniła materiał okładek – przypominały one te które możemy znać z dzisiejszych Victorinoxów. Mało tego – mimo iż produkcję modelu 51 zakończono w roku 1961, zastępując go pierwszą wersja alox soldiera, Wenger jeszcze przez kilka lat dostarczał rekrutom scyzoryk w starej wersji. Tu warto też napisać iż nie wszystkie egzemplarze Wengera po 1957 roku miały nowe okładki – przez moje ręce przeszedł scyzoryk  z 1964 ze starymi okładzinami.

Na samym dole omawiany Wenger rocznik 64, wyżej Wenger z biciem P

5. Soldier Model 1961 (produkowany w latach 1962-1964) (kod: 0.8010.20)

Rewolucja.  Zamieniono okładziny na anodyzowane na czerwono aluminum. W miejscu gdzie dziś znajduje się logo Victorinoxa umieszczony został znany z poprzednich modeli znaczek W-K (bicie znaczka wojskowej kontroli jakości odbywało się w Waffenfabrik w Bernie). Zmieniono kształt szpikulca. Śrubokręt cały czas miał ostrą krawędź do zdejmowania izolacji ale zmieniono nieco kształt całości przez co stał się on również otwieraczem do butelek. Przeprojektowano otwieracz do konserw, jego górna część stała się śrubokrętem, na otwieraczu wybijano szwajcarski krzyż i napis ,,PAT" - od patent, do dziś Victorinox jest jedyną firmą która używa otwieracza do konserw w takim kształcie. Na głowni tak jak w modelu 51 z jednej strony znajdowało się bicie z datą z drugiej – ELSENER SCHWYZ VICTORIA.

Długość: 93mm
Długość ostrza:70mm, długość KT 65mm
Waga: 69.7g

Nowy otwieracz do konserw z biciem PAT.

Nowy śrubokręt z dodaną opcją otwieracza do butelek.

Bicie ELSENER SCHWYZ VICTORIA i bicie W-K na krzyżu szwajcarskim.

Mimo iż po roku 1964 zamieniono kolor okładek z czerwonych na srebrne, można spotkać czerwone Soldiery w rocznikach: 66, 65, 68, 69, 70, 75, 77, 71 oraz prawdopodobnie również w innych

Na potwierdzenie dwa Soldiery z tego samego rocznika (66), jeden czerwony drugi srebrny.
.

Zdjęcie porównawcze – od góry: Wenger model 1908, Wenger model 1951, Elsener Schwyz 1961

6. Soldier Model 1961 (produkowany w latach 1965-1977) (kod: 0.8010.27)

Po roku 1964 zrezygnowano z czerwonego koloru okładek – zaczęto produkować Soldiery w znanym wszystkim srebrnym kolorze. W latach 1972 oraz 1974 nie produkowano Victorinoxa Soldiera (nie było zamówienia z armii). Produkowano jednak Wengery.

Zmiany w biciu.

Do roku 1974 stosowano znane z poprzedniego modelu bicie ELSENER SCHWYZ VICTORIA.

Po roku 1974 zaczęto stosować bicie VICTORINOX SWITZERLAND STAINLESS ROSTFREI

Zmiany w biciu znaczka W-K.

Do roku 1971 bicie wglądało jak na poniższym zdjęciu.

Oryginalne bicie.

W roku 1972 znaczek W-K został obrócony w lewo o 90 stopni w stosunku do umiejscowienia oryginalnego.

Elsener Schwyz, zapewne rocznik 1973 z odwóconym o 90 stopni w lewo znaczkiem W-K

W egzemplarzach po roku 1974 znaczek W-K został odwrócony w prawo o 90 stopni od umiejscowienia oryginalnego.

Victorinox Soldier, rocznik 75 z odwróconym o 90 stopni w prawo znaczkiem W-K

Teoria z obracaniem znaczków wydaje się fałszywa - może dla danego roku znaczek był w daną stronę, a może panowała wolna amerykanka.

Zmiany w biciu +PAT.

Do roku 1971 na wszystkich otwieraczach do konserw mogliśmy znaleźć napis +PAT. W roku 1971 zrezygnowano z tego oznaczenia (widziałem jednak Soldiery 71 z biciem +PAT więc zapewne możliwe są oba warianty – z i bez). Jako iż w 1972 nie produkowano Soldierów możemy przyjąć że od 1973 roku napis +PAT definitywnie zniknął z otwieraczy do konserw. Napis ten występował również w formie +PAT. (z kropką na końcu).

Oznaczenia: +PAT, +PAT., oraz otwieracz bez oznaczeń.

7. Soldier model 1961 (produkowany w latach 1977-1987) (kod:0.8010.26)

W roku 1977 zmieniono wygląd okładzin: dodano znaną wszystkim czerwoną tarczę szwajcarską z krzyżem. Znaczek WK przeniesiono na dół – obok pinu rurkowego. Zmienił się też jego wygląd: za literą K znajduje się +, całość jest ,,w środku" W.

Tarcza z krzyżem.

Nowy znaczek WK+

W roku 1987 zrezygnowano z bicia WK+ - egzemplarze z tego roku mają puste miejsce w którym ten znaczek się znajdował.

Soldier 1987 z pustą kratką.

8. Soldier Model 1961 (produkowany w latach 1988-1992) (kod: 0.8010.26)

Od roku 1988 nie mamy już przy dziurce na linkę pustej kratki. Poza tym nic się nie zmienia.

Pod Soldierem ówczesny kartonik.

   9.  Soldier Model 1961 (produkowany w latach 1993-2008)

W roku 1993 zaszło kilka zmian. Zmieniono ostatni nit rurkowy na zwykły. Odchudzono i wypolerowano otwieracze (mogą zdarzyć się egzemplarze z późniejszych roczników - 94 udokumentowany- ze starymi otwieraczami). Z otwieracza do butelek zniknęła ostra krawędź do zdejmowania izolacji, niżej pojawiło się jednak wycięcie służące do tego samego. Niestety w 2008 skończyła się era aloxowych Soldierów.

Od góry: stary niewypolerowany otwieracz z ostrą krawędzią, nowy wypolerowany otwieracz z wycięciem:

Grubość otwieraczy do butelek:

Stary i nowy otwieracz do konserw:

Grubość starego i nowego otwieracza do konserw:

10. Zdjęcia porównawcze

A - model 1901
B - model 1908
C - model 1951
D - model 1961

11. Ciekawostki

1. Soldier z kółkiem do kluczy. Taką wersję Soldiera można spotkać w rocznikach 94, 95, 97, 98, 99, 00.  Mimo iż nigdy nie trafiły one do armii to z racji tego, że mają na okładzinach szwajcarską tarczę z krzyżem to uznaje się iż są to Soldiery a nie Pioneery.

Soldier z kółkiem

2. Serie końcowe - ,,Final Run" - w USA, Francji i we Włoszech w roku 2008, na zakończenie produkcji wypuszczono limitowane, numerowane na głowniach serie ,,pożegnalne".

Wersja ze Stanów.

Wersja Francuska.

Wersja Włoska.

3. W 2004 roku z okazji 5 lecia VSAK Collectors Society wypuszczono Soldiera ze specjalnymi grawerunkami. Co ciekawe miał on na głowni bicie z roku 2005.

   

   4. Armagedon Soldier. W 1998 roku do kin trafił Amerykański film pt. ,,Armagedon". Mimo iż ani przez sekundę nie widzimy w nim Soldiera (pojawia się logo Victorinoxa), Szwajcarzy wypuścili scyzoryk z grawerunkiem ,,ARMAGEDON" na ostrzu (bicie z roku 1997)

5. Razem z książką A Collector's Companion można było dostać Soldiera z podpisem ,,Charles Elsener" na głowni (roczniki 03 i 05)

6. W roku moich narodzin (91) powstała specjalna edycja Soldeira: "1991 WRCA SHOW KNIFE One of 100" & "100thANNIVERSARY of the SWISS ARMY KNIFE"

7. Kolejarska wersja Soldiera, znana jako Czarna Piękność (Black Beauty) – poza biciem daty posiadała wszystkie cechy Soldiera, była sprzedawana na koniec lat 80 i na początku lat 90 w (chyba nie ma polskiego odpowiednika – sklep kolejarski ?) ,,Swiss railway shops"

8. Na prośbę SwissBianco Victorinox wypuścił 10 całkowicie czerwonych Soldierów z biciem 08 i nitem rurkowym.

9. Powstała również specjalna edycja Soldiera z krzesiwem dla szwajcarskiego kolekcjonera noży Horst Brunnera. Powstało 658 takich noży w 4 seriach:
Sierpień 1996 – 100 sztuk
Luty 1998 – 185 sztuk
Sierpień 2000 – 173 sztuki
Lipiec 2002  - 200 sztuk

10. KL&KM - są to wersje wyprodukowane dla armii holenderskiej. Bicie roku znajduje się na okładzinie, obok niego widnieje informacja o tym dla jakich wojsk scyzoryk został wyprodukowany. KL =  Koninklijke Landmacht, Królewska Armia Holenderska, wojska lądowe. Koninklijke Marine = KM, Królewska Holenderska Marynarka Wojenna.

Dwie wersje KL'ek - z kółkiem i z niem rurkowym + drucikiem.

KM'ka:

11. Powstała również wersja znana jako Victorinox South African Army Knife. Na okładzinie wybijany jest numer NATO.

12. Nie może zabraknąć również knives'owego akcentu ! W 2011 roku dzięki inicjatywie katz'a użytkownicy naszego forum mieli okazję wejść w posiadanie koszulki ,,REMEMBER THE SOLDIER VICTORINOX SWISS ARMY KNIFE"

Na koniec tabela z firmami które produkowały soldiery dla szwajcarskiej armii.

Uploaded with ImageShack.us

12. Artykuły, zdjęcia, strony z których korzystałem gromadząc informacje:
http://www.knives.pl/forum/index.php/topic,105031.0/highlight,remember+soldier.html
http://www.knives.pl/forum/index.php/topic,117768.0.html
http://popgun.ru/viewtopic.php?f=36&t=254839
http://www.bladeforums.com/forums/showthread.php/549130-Case-stainless-backsprings
http://forum.multitool.org/index.php/topic,34818.0.html
http://www.worthpoint.com/inventory/refineSearch?query=elsener&offset=20&max=20
http://victorinoxwenger.canalblog.com/archives/2009/08/18/14779966.html
http://popgun.ru/viewtopic.php?f=36&t=152928
http://www.sakwiki.com/tiki-index.php?page=Soldier+1961
http://www.sakwiki.com/tiki-index.php?page=Soldier+1890
http://www.sakwiki.com/tiki-index.php?page=Victorinox+Soldier+1951
http://www.sosakonline.com/index.php?option=com_content&task=view&id=634&Itemid=35
http://www.sosakonline.com/index.php?option=com_content&task=view&id=605&Itemid=35
http://www.sosakonline.com/index.php?option=com_content&task=view&id=592&Itemid=35
http://www.sosakonline.com/index.php?option=com_content&task=view&id=596&Itemid=35
http://www.sosakonline.com/index.php?option=com_content&task=view&id=551&Itemid=35
http://www.sosakonline.com/index.php?option=com_content&task=view&id=490&Itemid=35
http://forum.multitool.org/index.php?topic=34851.0
http://www.multi-tool.org/victorinox-historical-photos/victorinox-historical-reference
http://horatarts.wordpress.com/2012/01/28/das-victorinox-sammlermesser-1891/
http://www.aloxworld.com/AloxWorld/AloxWorld__The_world_of_Victorinox_Alox_Swiss_Army_Knives.html
http://couteauxarmee.e-monsite.com/pages/couteau-de-soldat/les-tampons.html
http://www.couteaux-du-soldat-suisse.ch/J01/
http://www.fans-du-couteau-suisse.com/t111-evolution-du-couteau-du-soldat-suisse
http://victorinoxwenger.canalblog.com/
http://swissknives.info/soldier-model-1961/

12.5 Zakończenie
Uffff. Dotarliśmy do końca. Mam nadzieję, że się podobało. Dziękuję bardzo u99 za pomoc merytoryczną, Keljowi91 za informacje o Soldierach ze stron francuskich oraz mabie za zdjęcia.

PS
Niech Soldier będzie z Wami !

[bestsiwy]

kawał, naprawdę duży kawał dobrej roboty. solidna dawka informacji. gratulacje.

[bobo]

Dużo materiału, dobrze się czyta i ogląda, thx.
A o takim jakiego mam ja nie napisałeś, Wengerinox 59r 
Założyłem kiedyś o nim wątek zdjęciowy, z porównaniem narzędzi Wengerinoxa i Soldiera Aloxa.
Można byłoby skopiować zdjęcie z biciem do opracowania, jak coś.

[kosma]

Już się tłumaczę - piszę o Vickach, Wengery występują jako ciekawostki

[Rysiek]

gratki

[Klej91]

Bardzo fajne kompendium Do dnia dzisiejszego moja wiedza o tych Vickach była uboga. Sorki za zmianę tematu, ale na jakiej zasadzie działa ten otwieracz do puszek w tych starych Soldierach ?

[u99]

Bardzo ciekawe opracowanie. Przeczytałem na szybko i będę z pewnością do niego wracać. Jak na razie zauważyłem tylko błąd w dacie :

2.Soldier Model 1901
Jest to w zasadzie lekka modyfikacja modelu 1980 produkowana w latach 1901-1907

[maba]

Szacunek

Wprawdzie nie recka, ale wrzuciłem do listy.

P.S. Jeśli potrzebujesz jakiś moich zdjęć, to śmiało wrzucaj.

[kosma]

@Klej91 - ten wystający element dzięki któremu wyciągasz otwieracz ma w sobie rowek - zaczepiasz go o brzeg puszki, ząb wbijasz i jedziesz.

@u99 Dzięki ! Poprawione

@maba No własnie miałem pisać do Ciebie, bo w aloxowej części twoje foto będzie jak znalazł ! Dziękuję

[arekm001]

GORĄCA PROŹBA

Piszemy prośba

Tekst mi się podoba.

[kosma]

Wstyd. Poprawione oczywiście.

[demon]

Genialne !

[McKern]

Świetne zestawienie, dzięki kosma!

[gufi-74]

Fajny kawałek historii.

[greg76]

Super i czekam na więcej  
Ten czarny hebanowy, limitowany do mnie gada, ale cena z drugiej strony daje szpadlem po łbie. Może kiedyś zrobią wersję z plastikiem dużo tańszą.  

[JBL748]

Ciekawostka: Z okazji 125 lecia istnienia, Victorinox wypuścił replikę modelu 1980.

Nie chodziło przypadkiem o replikę z 1890?

[kosma]

Dziękuje wszystkim za miłe słowa.

@JBL748 - oczywiście chodzi o 1890 - dziękuję - poprawione, sory za błąd.

[Sybir]

Super! tego brakowało wszystkim kolekcjonerom! Czekam niecierpliwie na drugą część

[blackram]

Świetny materiał, fajnie że ci się chciało

[Klej91]

Ja odczytałem to bicie na śrubokręcie jako Wester & Co. Solingen. Widziałem, że produkowali te noże. Co o tym myślicie ?