Gyuto w kooperacji z Mirkiem Kwiatkowskim (
@pułkownik67) który wykuł klingę z bułatu nierdzewnego własnej receptury
Praca w takim materiale to zaszczyt
Klinga 240mm / rękojeść 135mm / kakumaki z rogu bawoła z gardą z M390 / konglomerat mielonych muszli z żywicą / ziricotte
Pod zdjęciami kilka słów o bułacie użytym na klingę
Kilka słów o bułacie zwanym inaczej damastem krystalicznym. Stal która powstawała w okresie od ok. III w p.n.e. do XVII w n.e. na terenach Indii i Persji (współczesny Iran). Górowała nad ówczesną stalą europejską z powodu swoich właściwości jakimi była wytrzymałość, sprężystość i uzyskiwana ostrość. W odróżnieniu od damastu skuwanego z kilku odmian różnych stali (dziweru) wynalezionego prawdopodobnie przez Celtów, bułat powstawał metodą wytopu hutniczego. W odróżnieniu od współczesnych stali stopowych zawierających dodatki stopowe poprawiające jej właściwości , jest czystą stalą składającą się z żelaza i węgla, oraz śladowych ilości zanieczyszczeń innymi pierwiastkami obecnymi w topionym materiale.
Na temat przyczyn końca produkcji bułatu istnieją różne teorie, z których najpopularniejsze są dwie – wyczerpanie rud żelaza z którego uzyskiwano tą stal, oraz śmierć ostatniego mistrza który potrafił wytwarzać bułat bez przekazania tej sztuki następcom.
Bułat współczesny Po kilkuset latach zapomniana sztuka wytwarzania bułatu została wskrzeszona na podstawie skąpych informacji w źródłach pisanych, oraz metodą prób i błędów podejmowanych przez współczesnych pasjonatów metalurgii i kowalstwa, głównie na terenie Rosji. W Polsce bułat potrafi wytwarzać kilka zaledwie osób z których na uwagę zasługuje osoba Mirka Kwiatkowskiego, jako osoby która stworzyła własną recepturę stopu bułatu nierdzewnego.
Produkcja tej stali jest trudna na każdym etapie – wytopu, kucia i trawienia, a dalej pracy w tym opornym materiale w celu stworzenia klingi noża.
Już w pierwszym etapie wytopu bułatu powstaje trudność polegająca na tym że żelazo topi się w temperaturze 1520 – 1600 °C, a cegła szamotowa z której zbudowany jest piec w 1500°C . Wytop trwa przez około 5 godzin podczas których materiałowi zapewnia się odpowiedni czas nawęglania specjalnym węglem drzewnym lub grafitem. Po zakończonym procesie wytopu wlewek stygnie przez 2 dni podczas których ważne jest zapewnienie odpowiedniej temperatury stygnięcia aby nastąpiła właściwa krystalizacja bo to ona jest odpowiedzialna za powstanie w stali siatki węglików widocznych jako charakterystyczny piękny wzór. Kolejnym etapem jest odpowiednie kucie. Proces na początku musi przebiegać ręcznie, dopiero potem maszynowo na młocie kowalskim i powtarzany jest kilka razy po parę godzin. Jest o tyle trudny, że bułat jest stalą niekowalną. Niewłaściwe kucie może spowodować zanik siatki węglików i utratę pięknego wzoru oraz parametrów.
Kilka słów na temat budowy i parametrów technicznych. Bułat w odróżnieniu od stali stopowych ma budowę niejednorodną – w stosunkowo miękkiej osnowie zawieszona jest niezwykle twarda siatka węglików które powstają w wyniku krystalizacji podczas procesu stygnięcia wlewka po wytopie. W przypadku bułatu nierdzewnego są to głównie węgliki chromu o twardości dochodzącej do ok. 65HRC, a także wanadu i innych twardych pierwiastków. Budowa taka zapewnia nieosiągalną dla innych stali agresję cięcia i trzymanie ostrza. Dzięki tej twardości i agresji bułat posiada zdolność rysowania szkła. Zawartość węgla w bułacie to ok. 1,4%. Zawartość chromu to ok. 14%. Twardość bułatu po kuciu przed hartowaniem to ok. 60HRC, a więc tyle ile posiadają bardzo dobre stale stopowe po hartowaniu.
Klinga noża Jest to jedna z pierwszych kling z bułatu nierdzewnego stworzona z materiału pochodzącego od Mirka, oraz pierwsza klinga noża kuchennego, jako że do tej pory nie było możliwe ze względów technologicznych wykonanie odkuwki z której mógłby powstać tak duży nóż (klinga o długości 24,5cm). Mirkowi udało się stworzyć nie tylko ponadwymiarową odkuwkę, ale także materiał o niezwykłej urodzie i jednorodności co w przypadku wytopu tyglowego nie zawsze się udaje.
